Amniyon svs embolisi Amniyon sv embolisi dogum biliminde karslaslabilecek en tehlikeli ve tedavi edilmesi en guc durumdur. AMNIYON SIVI EMBOLISI NEDIR? Amniyon sv embolisi, amniyon svs, bebege ait cesitli hucreler, sac ve benzeri olusumlarn annenin dolasmna girerek kalp ve solunum sisteminin cokmesine neden olan, oldukca nadir gorulen bir durumdur. Ilk kez 1941 ylnda Steiner ve Luschbaugh tarafndan dogum srasnda hayatn kaybeden bir kadnn akcigerlerinde bebege ait doku parcalar gorulmesi uzerine tanmlanmstr. Son yaplan arastrmalar olayn bir emboli yani damarlarn tkanmasndan cok anafilaktik bir problem oldugunu dusundurmektedir. Anafilaksi kabaca vucutta ani ve olumcul olabilecek etkiler yaratan alerjik durum olarak tanmlanabilir. Bu nedenle tablonun gebelige bagl anafilaktik sendrom olarak adlandrlmas onerilmektedir. NEDEN ve NASIL OLUR? Amniyon sv embolisinin olus mekanizmas tam olarak aydnlatlamamstr. Tan geleneksel olarak otopside akciger dolasmnda bebege ait hucrelerin gorulmesi ile konur. Amniyon svs ve icindeki bebege ait hucreler annenin kan damarlar icine girerek iki asamal bir reaksiyon baslatr. 1. Asama: Kirli kan kalpten akcigere tasyan ana damarda ani bir spazm geliserek kucuk dolasmda ve kalbin sag karncgnda bascn asr derecede artmasna neden olur. Bu durum kisinin kannda oksijenin azalmasna (hipoksi) yol acar. Hipoksi sonucunda kalp kaslarn ve akcigerleri besleyen klcal damarlarda hasar meydana gelir. Ani bir dolasm ve solunum yetmezligi sonucu kisinin genel durumu cok hzl bir sekilde bozulur ve hastalarn %60' bu asamada kaybedilir. Geri kalan %40 olguda ise koma gorulur ya da hasta ikinci asamaya gecer. 2. Asama: Hemorajik asama olarak adlandrlr. Kann phtlsama mekanizmasi bozulur ve dissemine intravaskuler koagulasyon (DIC) ad verilen tablo ortaya ckabilir. Kan damar icinde phtlasr ve daha sonra bu phtlar cozulur. Hastada rahimden asr miktarda kanama gozlenebilir. Eger hala daha dogum olmams ise bebegin kalp atmlar hzla duser. Hastada bulant, kusma, titreme ve agzda kotu bir tat gibi belirtiler ortaya ckar. 2. asamaya ulasan hastalarn buyuk bir ksm da bu asamann sonunda kaybedilirler. GORULME SIKLIGI Dogum ile ugrasan hekimlerin pekcogu meslek yasamlarnda amniyon sv embolisi ile hic karslasmazlar. Tam bir istatistiksel bilgi olmamakla birlikte gorulme sklgnn 8.000-30.000 canl dogumda bir oldugu dusunulmektedir. Hamilelige bagl olumlerin yaklask %5-10'undan sorumludur. MORTALITE Maternal mortalite yani anne olumu yaklask %80 civarndadr. Hastalarn yaklask yars bulgular ortaya cktktan sonraki ilk saat icinde kaybedilirler. Yasamn surduren %20 civarndaki olgularn buyuk bir ksmnda ise norolojik sekel kalr. Bebeklerin ise %30'u kaybedilir. RISK FAKTORLERI Amniyon sv embolisi acsndan risk faktorlerinin neler oldugu bilinmemektedir. Eskiden ileri anne yasnn riski arttrdg dusunulmekteyken gunumuzde bu gorus gecerliligini yitirmistir. Genel olarak gec dusuklerden sonra bile gorulebilse de zor ve uzams dogumlarda riskin daha yuksek oldugu kabul edilmektedir. Benzer sekilde karna olan direkt travmalarn da riski arttrabilecegi dusunulmektedir. Dogum eyleminden once, dogum srasnda ya da dogumu takiben olusabilir ancak en sk dogum eylemi devam ederken gorulur. Nadiren sezaryen sonrasnda da ortaya ckabilir. Bir dogumunda amniyon sv embolisi gecirdikten sonra hayatta kalanlarn sonraki hamileliklerinde ayn durumun ortaya ckmas acsndan artms bir risk soz konusu degildir. BULGULAR Hastada ani baslayan bir solunum sknts, terleme, tansiyon dusuklugu, oksuruk, morarma, dinlemek ile akciger seslerinde azalma, fazla miktarda vajinal kanama, bebek kalp selerinde azalma gozlenir. Bunu kalp ve solunum durmas takip eder. Amniyon sv embolisinin olup olmayacag onceden tahmin edilemez ve onlenemez. TEDAVI Ne yazk ki amniyon sv embolisinin etkili bir tedavisi yoktur. Durum fark edilir edilmez hasta yogun bakma alnr ve genel durumunu duzeltmek amacyla destek tedavisine baslanr. AMNIYON SIVI EMBOLISI NEDIR? Amniyon sv embolisi, amniyon svs, bebege ait cesitli hucreler, sac ve benzeri olusumlarn annenin dolasmna girerek kalp ve solunum sisteminin cokmesine neden olan, oldukca nadir gorulen bir durumdur. Ilk kez 1941 ylnda Steiner ve Luschbaugh tarafndan dogum srasnda hayatn kaybeden bir kadnn akcigerlerinde bebege ait doku parcalar gorulmesi uzerine tanmlanmstr. Son yaplan arastrmalar olayn bir emboli yani damarlarn tkanmasndan cok anafilaktik bir problem oldugunu dusundurmektedir. Anafilaksi kabaca vucutta ani ve olumcul olabilecek etkiler yaratan alerjik durum olarak tanmlanabilir. Bu nedenle tablonun gebelige bagl anafilaktik sendrom olarak adlandrlmas onerilmektedir. NEDEN ve NASIL OLUR? Amniyon sv embolisinin olus mekanizmas tam olarak aydnlatlamamstr. Tan geleneksel olarak otopside akciger dolasmnda bebege ait hucrelerin gorulmesi ile konur. Amniyon svs ve icindeki bebege ait hucreler annenin kan damarlar icine girerek iki asamal bir reaksiyon baslatr. 1. Asama: Kirli kan kalpten akcigere tasyan ana damarda ani bir spazm geliserek kucuk dolasmda ve kalbin sag karncgnda bascn asr derecede artmasna neden olur. Bu durum kisinin kannda oksijenin azalmasna (hipoksi) yol acar. Hipoksi sonucunda kalp kaslarn ve akcigerleri besleyen klcal damarlarda hasar meydana gelir. Ani bir dolasm ve solunum yetmezligi sonucu kisinin genel durumu cok hzl bir sekilde bozulur ve hastalarn %60' bu asamada kaybedilir. Geri kalan %40 olguda ise koma gorulur ya da hasta ikinci asamaya gecer. 2. Asama: Hemorajik asama olarak adlandrlr. Kann phtlsama mekanizmasi bozulur ve dissemine intravaskuler koagulasyon (DIC) ad verilen tablo ortaya ckabilir. Kan damar icinde phtlasr ve daha sonra bu phtlar cozulur. Hastada rahimden asr miktarda kanama gozlenebilir. Eger hala daha dogum olmams ise bebegin kalp atmlar hzla duser. Hastada bulant, kusma, titreme ve agzda kotu bir tat gibi belirtiler ortaya ckar. 2. asamaya ulasan hastalarn buyuk bir ksm da bu asamann sonunda kaybedilirler. GORULME SIKLIGI Dogum ile ugrasan hekimlerin pekcogu meslek yasamlarnda amniyon sv embolisi ile hic karslasmazlar. Tam bir istatistiksel bilgi olmamakla birlikte gorulme sklgnn 8.000-30.000 canl dogumda bir oldugu dusunulmektedir. Hamilelige bagl olumlerin yaklask %5-10'undan sorumludur. MORTALITE Maternal mortalite yani anne olumu yaklask %80 civarndadr. Hastalarn yaklask yars bulgular ortaya cktktan sonraki ilk saat icinde kaybedilirler. Yasamn surduren %20 civarndaki olgularn buyuk bir ksmnda ise norolojik sekel kalr. Bebeklerin ise %30'u kaybedilir. RISK FAKTORLERI Amniyon sv embolisi acsndan risk faktorlerinin neler oldugu bilinmemektedir. Eskiden ileri anne yasnn riski arttrdg dusunulmekteyken gunumuzde bu gorus gecerliligini yitirmistir. Genel olarak gec dusuklerden sonra bile gorulebilse de zor ve uzams dogumlarda riskin daha yuksek oldugu kabul edilmektedir. Benzer sekilde karna olan direkt travmalarn da riski arttrabilecegi dusunulmektedir. Dogum eyleminden once, dogum srasnda ya da dogumu takiben olusabilir ancak en sk dogum eylemi devam ederken gorulur. Nadiren sezaryen sonrasnda da ortaya ckabilir. Bir dogumunda amniyon sv embolisi gecirdikten sonra hayatta kalanlarn sonraki hamileliklerinde ayn durumun ortaya ckmas acsndan artms bir risk soz konusu degildir. BULGULAR Hastada ani baslayan bir solunum sknts, terleme, tansiyon dusuklugu, oksuruk, morarma, dinlemek ile akciger seslerinde azalma, fazla miktarda vajinal kanama, bebek kalp selerinde azalma gozlenir. Bunu kalp ve solunum durmas takip eder. Amniyon sv embolisinin olup olmayacag onceden tahmin edilemez ve onlenemez. TEDAVI Ne yazk ki amniyon sv embolisinin etkili bir tedavisi yoktur. Durum fark edilir edilmez hasta yogun bakma alnr ve genel durumunu duzeltmek amacyla destek tedavisine baslanr.